BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ

 Daha önceden anlattığım "Bitki Yetiştiriciliğinin Tüyoları" isimli yazımda B.B.E. 'nin öneminden bahsetmiştim. (Okumak için buraya veya aşağıdaki resme tıklayınız.) Bugün bu konuyu daha ayrıntılı anlatmaya çalışacağım. keyifli okumalar...

  

BİTKİ BESİN ELEMENTLERİ(B.B.E.)

  Bitkinin büyümesi ve sağlıklı gelişebilmesi için gerekli olan ve kendi işlevi yönünden başka hiçbir kimyasal elementin yerini dolduramadığı bütün elementlerdir. Bitki besin elementleri mineral olup olmama durumlarına göre ikiye ayrılır;

 

 

Bitkilerin toplam ağırlığı yaklaşık olarak;

-%70' i su,

-%27'si organik madde,

-%3' ü inorganik maddedir.

AZOT(N)

Aminoasitlerin, proteinlerin ve nükleik asilerin(RNA,DNA) yapısında bulunur. Klorofilin unsurudur. Yeşil aksamın gelişmesini sağlar.

Eksikliğinde; klorofil azalarak yapraklar sararır. Sararma önce yaşlı yapraklarda(alt) ortaya çıkar ve sararma yaprak ucundan başlar

 

 

FOSFOR(P)

 Enerji depolama ve aktarımında önemlidir. Birçok enzimin yapısında bulunur. Kök büyümesi ve dane üretiminde önemlidir.

Eksikliğinde; yaprak, yaprak sapı ve meyvelerde yer yer kurumuş bölgeler görünür. Bitkiler cüce kalır ve yapraklar koyu mavimsi-yeşilimsi renk alır. Erken yaprak dökümü olur. İlk belirtiler yaşlı yapraklarda gözlenir. Fazlalığı ise, Zn, Cu, Fe, Mn eksikleri belirtilerine yol açar.

 

POTASYUM(K)

  Su alımı ve dengesinde önemlidir. Birçok enzimin kofaktörüdür. Proteinlerin sentezi, vitaminlerin sentezi stomaların açılıp kapanması gibi faaliyetlerde rol oynar.

Eksikliğinde; yaşlı yapraklarda önce sarı benekler, sonra büyük lekeler oluşur. Yaprak uçları kıvrılır. Boğum araları kısalır ve beraberinde bodurlaşma gözlenir. Yaprak kenarları kahverengileşir. Meyve kalitesinde önemlidir.

 

 

MAGNEZYUM(Mg)

  Klorofilin yapısında bulunur. Birçok enzimi uyarır. Protein sentezinde önemlidir ve P taşıyıcısıdır.

Eksikliğinde;  yaşlı yaprakların damarlarının arasında sararma görülür. Yapraklar incelir ve erken dökülür. Fazlalığı; Ca ve K eksikliği belirtilerine yol açar.

 

KLOR(Cl)

  Fotosentezde görev alır. Hastalıklara dayanıklılıkta önemlidir.

Eksikliğinde; çok rastlanmamakla beraber yapraklarda bronzlaşma görülür. Olgun yapraklarda boyuna sarı lekeler görülür.

 

KÜKÜRT(S)

  Vitaminler, hormonlar ve diğer metabolizma ürünlerinin sentezinde önemlidir. Soğan, hardal  vb. bitkilere koku veren glikositlerin bir parçasıdır.

Eksikliğinde; hızlı büyüme sırasında yeni yapraklarda daha sert görülmekle beraber bütün bitki sararır.

 

 

 KALSİYUM(Ca)

  Hücre zarları ve hücre çeperlerinin yapısında kalsiyum oektat olarak orta lamelde yer alır. Hücre bölünmesi ve uzamasında etkilidir.

Eksikliğinde; kök ve gövde uçlarında büyüme durur, genç yapraklarda kıvrılmalar olur ve uç kısmı kanca gibi gözükür.

 

 

DEMİR(Fe)

   Redoks tepkimelerinde yer alır. Klorofil ve protein sentezinde yer alır.

Eksikliğinde; yaprak damarlarının arası sararır, damarlar yeşil kalır ve ilerleyen zamanla damarlar da sararır. Bu belirtiler en genç(üst) yapraklarda görülür.

 

 

BOR(B)

    Şekerlerin hücre zarlarına taşınmasında görev alır. Çiçeklenme, polen çimlenmesi ve baklagillerde yumurcuk oluşmunda önemlidir.

Eksikliğinde; büyüme uçlarında kuruma olur, çiçek tomurcukları gelişemez, yapraklar gevrekleşir, çiçeklenme ve meyve tutma engellenir.

 

 

ÇİNKO(Zn)

   Enzim sentezi ve uyarılmasında görev alır. Oksinin yapısında bulunur.

Eksikliğinde; genç yapraklarda orta damarın her iki yanında geniş beyaz çizgi oluşur. Bitki kısa kalır ve meyve sapı sararır sonra da kuruyarak meyve düşer.

  

 

MANGAN(Mn)

   Klorofil sentezi için gereklidir. Fotosentezde görev alır.

Eksikliğinde; genç yaprakların damarları arasında alacalı sararma meydana gelmektedir.

 

 

BAKIR(Cu)

  Hücre çeperi oluşumunda görev alır. Birçok enzimi uyarır.

 genç yaprakların uçları ve kenarları çürür ve yapraklar pörsür. İleri safhalarda yaprak dökümü görülür ve bitki susuz kalmış gibi solar.

 

 

MOLİBDEN(Mo)

  Nitrat ve Amonyum indirgenmesinde ve baklagiller tarafından N₂ bağlanmasında olan enzim sistemlerinin yapısında bulunur.

Eksikliğinde; yapraklar benekli olur. Baklagillerde azot eksikliğine neden olur. Genel olarak Mo eksikliğine rastlanmaz.

 

B.B.E. Alımında Rekabet

-Yüksek Ca; Mg, K, Fe, Mn alımını engeller.

-Yüksek K; NO₃^-, Ca, Mg alımını engeller.

-Yüksek Mg; Ca ve K alımını engeller.

-Yüksek Fe; Mn alımını engeller.

-Yüksek Na veya NH₄⁺; Ca alımını engeller.

 

B.B.E. Alımında Yardımlaşma

-Nitrat; K alımını teşvik eder.

-Fosfor; Ca ve K alımını teşvik eder.

-Kalsiyum; K ve Br alımını teşvik eder.

     BİTKİ BESİN ELEMENTLERİNİN ALIM FORMLARI

Okuduğunuz için teşşekür ederim.

   Sağlıcakla...