BÖCEK TAKIMLARI

 

Böceklerin 400 milyon yıl önce yaşadıkları, toplam 5 milyon tür olduğu ve bunların 1,2 milyon türünün tespit edildiği bildirilmiştir. Bunların 1/3'nün fitofag olduğu ve sadece 1500 kadarının zararlı olduğu ifade edilmiştir. Bunların 500 kadarı ekonomik önemde olup. 240 türü ülkemiz için önemlidir. Bu zararlılardan dolayı ürünün %35 i tarlada kayba uğramaktadır. Hasattan sonra bu zararın  %10-20 civarında olduğu ifade edilmektedir Özelde bazı türlerin verdiği zarar %50 hatta %90 a ulaşmaktadır.

Alem: Hayvanlar

Şube Arthropoda

Sınıf:Hexapoda-Insecta (Böcekler)

-Takım: Orthoptera (Düz kanatlılar)

Bütün türleri çiğneyici ağız yapısına sahiptir. Abdomenin sonunda yumurta koyma boruları gelişmiştir. Hemimetabol başkalaşım geçirirler.

Önemli familyaları; Blattidae(Hamam böcekleri), Phasmidae (Değnek çekirgeleri) Mantidae (Peygamber devesi), Gyllotalpidae (Danaburnu). Tettigonidae (Yeşil çekirge), Acrididae (Tarla çekirgesi) ve Gryllidae (Kara çekirge)

-Takım: Thysanoptera (Kirpik kanatlılar)

Vücutları silindir şeklindedir. Tırnaklar arasındaki Aroliumları büyüktür. Ağız yapısı emmeğe elverişli 3 iğnelidir. Beslendikleri bitki organında renk değişimi görülür. Kanatlı ve kanatsız türleri bulunur. Yumurtalarını bitki dokusuna bırakırlar. Bitkilerin tomurcuk, çiçek organlarında emgi yaparlar yaprak gibi organlarında emgi yaparlar. Neometabol başkalaşım görülür.

Önemli familyaları; Thripidae ve Phloeotripidae

-Takım: Hemiptera-Heteroptera (Yarım Kanatlılar)

Ağız sokucu emici tiptedir. Ön kanatların yarısı kitinleşmiştir. Antenleri 3-5 segmentlidir. Pis koku çıkarırlar. Başkalaşımı hemimetaboldur. Karada ve suda yaşayan türleri vardır. Bitki özsuyunu emerek beslenirler. Virüs hastalıklarına vektörlük yaparlar.

Önemli familyaları: Pentatomidae Miridae Tingidae vb.

 

-Takım: Homoptera (Benzer kanatlılar)

Kanatlı ve kanatsız türleri vardır. Bazı türlerin sadece erkeklerinde birinci çift kanat vardır. Ağız parçaları sokucu emicidir. Bitki özsuyunu emerek beslenirler. Emgi yerlerinde deformasyonlara neden olurlar. Bir çoğu beslenmeyle balımsı bir madde çıkarır. Aynı zamanda virüs taşırlar. Bazı türler Neometabol başkalaşım geçirirler. Larvalar iki uyuşuk dönem geçirirler (Phyloxeridae. Alevrodidae ve Coccidae erkelerinde görülür)

Önemli Familyaları Cicadellidae. Psyllidae (Yaprak pireleri). Aleyrodidae (Bevaz sinekler), Aphididae (Yaprak bitleri). Phyloxeridae Diaspididae (Kabuklu bitler). Coccidae (Yumuşak kabuklu bitler) Pseudococcidae (Unlu bitler) ve Margaroidae

-Takım: Coleoptera (Kın kanatlılar)

Böceklerin içinde tür sayısı en fazla olandır. Ön kanatları elytra şeklini almıştır. Ergin ve larvaların ağzı parçalayıcı çiğneyicidir. Bacaklar türlere göre, koşucu (Cieindilidae), sıçrayıcı(Chrysomelidae) ve kazıyıcı (Scarabaeidae) dır.

Başkalaşım genellikle Holometaboldur. Meloidae Hypermetabol başkalaşım geçirir. Suda, karada bitki ve toprak içinde yaşarlar. Bitkisel ve hayvansal atıkları parçalayarak beslenirler Önemli avcı türleri içeren familyalar mevcuttur.(Coccinellidae Carabidae)

Önemli familyaları; Elateridae (Tel kurtları). Bubrestidae (Süslü böcekler). Cerambycidae (Teke böcekleri). Chrysomelidae (Yaprak böcekler) Scarabaeidae (Manaslar), Curculionidae (Hortumlu böcekler) ve Scolvtidae (Odun böcekleri)

 

-Takım: Lepidoptera (Kelebekler- Pul kanatlılar)

Erginler emici ağız yapısına sahiptir. Tarım alanlarında doğrudan zararlı olmazlar. Larvaları çiğneyici ağız yapısına sahiptir. Başkalaşım holometaboldur. Mumya tipi pupa bir koza içinde veya çıplak gelişir. Çoğu bitkisel besin alırlar, bir kısmı ise yün veya deri mamüllerinde ve depolanmış ürünlerde zararlı olur.

 

Önemli Familyalar; Pieridae, Noctuidae (Gece kelebekleri), Livmantridae (Kıl kelebekleri). Papilionidae, Sphingidae, Saturnidae, Bombycidae, Thaumetapoidae (Kese tırtılları), Geometridae ( Mühendis tırtılları). Tortricidae (Yaprak bükenler). Yponeumotidae (Ağ kurtları). Gelechiidae, Olethreutidae (Meyve iç kurtları)

 

-Takım: Diptera (Sinekler)

Birinci çift kanat gelişmiş diğeri halter şeklini almıştır. Ağız parçaları sokucu- emicidir. Başkalaşım holometaboldur. Larvaları bacaksızdır fıçı pupa tıpı yaygındır. Bazı familyalar asalaktır (Tachinidae) Bir kısmı ise avcıdır (Sryphidae. Asilidae)

Bitki zararlısı türler yanında biyolojik mücadele bakımında önemli türler içerir.

Önemli Familyaları; Tipulidae (Bostan sinekleri). Culicidae (Sivri sinekler). Itonididae (Ur sinekleri). Chloropidae (Ekin sinekleri) Trypetidae (Meyve sinekleri) Drosophilidae (Sirke sinekleri). Muscidae (Kara sinekler). Anthomyiidae (Sebze sinekleri).

 

-Takım : Hymenoptera (Zar kanatlılar- Arılar)

Kanatların üzerindeki hücreler türleri tanımada önem taşır. Ağız genelde yalayıcı emicidir Ancak parçalayıcı olanları da vardır (Karıncalar/Formicidae)

Dişilerde yumurta koyma borusu oldukça gelişmiştir. Bazılarında zehir bezi ile bağlantılı olup savunma aracına dönüşmüştür (Yaban arıları (Vespidae) ve Bal arıları (Apidae).Başkalaşım holometaboldur. Larvaları yalancı tırtıl şeklindedir. Pupa serbest pupa tipte olup genelde bir koza içinde gelişir. Formicidae (Karıncalar). Apidae (Bal arıları)

Bitkisel besin aldıkları gibi hayvansal besin alanların yaygın olduğu bir takımdır. İçlerinde omnivor olanlarda bulunur.(Formicidae. Vespidae ) Bitkisel üretim açısında erginlerin zararı önemsizdir, esas zararı larvalar yapar.

Zararlı olanlar Pamphilidae (Ağ ve yaprak arıları). Tenthredidae (Testereli arı), Cephidae (Sap arıları, Asalak arıları)  Cynipidae (ur veya gal arıları). Vespidae (Yaban arıları)

Asalak türlerin en fazla olduğu bu takımda Ichneumonidae, Scelionidae, Chacididae, Braconidae,  Eurytomiidae, Thricogrammatidae familyalarına ait türler biyolojik mücadelede önemlidir.

 

-Takım:  Neuroptera (Sinir kanatlılar)

Ağız parçaları çiğneyicidir. Antenler uzundur.Başkalaşımı holometaboldur. Pupalar bir koza içinde gelişir. Genelde larvaları avcıdır. Biyolojik savaşım açısında önem taşırlar.

Okuduğunuz için teşekkür ederim.

Sağlıcakla...